Rěčny kućik dr. Anje Pohončoweje z wusyłanja 26.05.2010 změna a na e 1

26. róžownika 2010, 07:57 hodź.

Husto słyšimy formy kaž „Wón je z přećelami po puću“ město „Wón je z přećelemi po puću“ abo „dwaj tydźenjaj“ město „dwaj tydźenjej“. Wuběr přikładow Wam pokazuje, wo čo dźe, mjenujcy wo změnu wokala a do e. Tuta změna je w spisownej rěči a jeje ertnym trjebanju obligatoriska, w dialektach je wona rozdźělnje rozšěrjena. Změna a na e wustupuje mjez mjechkimaj konsonantomaj. Mjechke konsonanty su wšitke tajke, kotrež pisamy z hóčku abo smužku (na př. š, ć abo ń) abo po kotrychž pisamy j jako znamjo mjechkosće (na př. w słowje pomjenowanje). Tež l je mjechke. Hižo ćešo spóznajemy mjechke konsonanty, kotrež na kóncu słowa steja a jako tajke markěrowane njejsu, kaž na př. r abo p w słowach wučer, farar abo kołp. W deklinaciji zasunjemy tu před kóncowku j; na tym spóznajemy jich prěnjotnu mjechkosć: wučerja, fararja abo kołpja. Tohodla potajkim změni so kóncowka ami na emi w přikładach kaž z nochćemi, z łódźemi, z łopačemi, z přećelemi, z wučerjemi, z kołpjemi atd. Samsne płaći za dualowu kóncowku aj, kotraž so po mjechkim konsonanće na ej přeměnja: dwaj tydźenjej, dwaj konjej, dwaj mužej.